Ngày Đăng : 27/06/2019 - 3:06 PM
Tỏi là một trong những cây trồng cổ xưa nhất còn được lưu giữ đến ngày nay. Riêng Việt Nam, tỏi được trồng nhiều nơi nhưng nổi bật là giống tỏi nhỏ ở miền Bắc và tỏi củ lớn ở miền Nam. Và người Việt có thói quen sử dụng tỏi như một loại thuốc để chữa trị và ngăn ngừa bệnh.
Mỗi hoạt chất trong tỏi đều là vị thuốc giúp cơ thể đề kháng và chống lại nguy cơ của bệnh tật.
Là gia vị quen thuộc trong mọi gia đình, tỏi được trồng cách đây 5000 năm và có nguồn gốc từ Trung Á. Đối với một số dân tộc, tỏi được xem là vật phẩm linh thiêng để trừ tà, bùa ngải. Từ quan niệm này mà khi chết trong lăng mộ của các Pharaoh, thần dân thường cho thêm tỏi vào như một tín ngưỡng tâm linh. Cùng với sự phát triển của khoa học kỹ thuật, nhiều năm trở lại đây, các nhà nghiên cứu đã tìm được nhiều công dụng mới hơn của tỏi trong việc chống lại quá trình oxy hoá, đột biến tế bào, ngăn ngừa các bệnh về tim mạch và ung thư rất hiệu nghiệm.
Tỏi là một loại thân thảo có gốc phình to, cùng với họ các loại hành, tỏi chứa nhiều hợp chất quan trọng tốt cho sức khoẻ. Tỏi, như một loại gia vị quý thiết yếu trong bếp thì tỏi còn được bào chế thành các phương thuốc dân gian để điều trị bệnh, từ bệnh nhiễm trùng, viêm phế quản, cảm cúm, đau răng đến các bệnh về tim mạch, tiểu đường, đau khớp...
Tỏi thích hợp với vùng đất xốp, dễ thoát nước. Nếu nhiều nước, tỏi sẽ bị úng, thối còn thiều nước tỏi cho năng suất thấp. Lá tỏi có mùi vị hơi hăng, nồng và cay nhẹ hơn củ. Nhiều nơi, người ta dùng lá tỏi còn tươi cắt khúc ngắn, trộn chung với rau ghém hoặc thái nhuyễn để nêm vào món xào như một hương liệu làm tăng mùi vị cho món ăn thêm đặc biệt. Tuy nhiên, củ vẫn là bộ phận được dùng nhiều nhất.
Sau khi thu hoạch, tỏi được bó thành từng bó nhỏ rồi treo lên giàn bếp để tránh trường hợp nảy mầm hay bị thối, giập. Những củ tỏi có phần tép chắc sẽ được dùng làm giống. Mỗi củ tỏi gồm nhiều tép nhỏ bao quanh, bên ngoài được bao bọc bởi một lớp vỏ lụa mỏng.
Người Việt thường dùng tỏi để ướp các loại thịt trước khi kho, nướng. Hoặc dùng tỏi bào lát, băm nhỏ, phi thơm với dầu ăn rồi xào cùng các loại rau. Những món ăn này tuy dân dã nhưng lại được nhiều người ưa chuộng và khá phổ biến trong thực đơn của nhiều nhà hàng.
Nhờ giá trị dinh dưỡng cao nên tỏi là gia vị được nhiều người ưa dùng. Trong tỏi có chứa hoạt chất chính như allicin là hoạt chất mạnh và quan trọng nhất (1kg tỏi sẽ cho 1-2g allicin). Nó là một chất kháng sinh rất mạnh, mạnh hơn cả penicillin. Tuy nhiên, allicin sẽ phát huy tác dụng nếu tỏi được đập giập, băm nhỏ hoặc xắt thành lát mỏng trước khi sử dụng. Nếu đã giã nát thì không nên để tỏi quá lâu hoặc nấu trên nhiệt độ cao, sẽ làm cho các hoạt chất bị hao hụt. Allicin giúp cơ thể tiêu diệt các loại virus, vi khuẩn, giảm triệu chứng ho, long đờm, nghẹt mũi, khó thở, v.v...
Ngoài Allicin thì chất Ajoene trong tỏi còn có khả năng làm giảm nồng độ fibrinogen, hạ cholesterol, giảm độ kết dính của tiểu cầu nên hạn chế được khả năng đông máu, bệnh mạch vành. Ngoài ra, các hợp chất trong tổi còn có tác dụng sát trùng, chống oxy hoá, làm thuốc giải độc, giảm khả năng mắc bệnh ung thư, v.v... Chính những giá trị kỳ diệu này mà tỏi ngày càng được đánh giá cao hơn trong cuộc sống.
Hiện trên thế giớ có rất nhiều loại tỏi khác nhau như tỏi voi, tỏi tây, tỏi gấu, tỏi ngọc, tỏi Trung Quốc.... nhưng với người Việt, tỏi ta vẫn được ưa chuộng nhất vì mùi thơm của tỏi không chỉ giúp món ăn thêm hương vị mà còn chứa nhiều công dụng trong việc làm thuốc chữa bệnh.
Ngày nay, ở một số nơi ngờời ta còn dùng tỏi để làm đồ cúng hoặc dùng tỏi ngâm với rượu trắng, với giấm, vừa để ăn vừa để làm thuốc xoa bóp giảm các triệu chứng đau nhức khó chịu của bệnh viêm khớp, cao huyết áp. Các hoạt chất trong tỏi rất mạnh do đó không nên dùng tỏi với một liều lượng quá nhiều trong ngày. Dùng nhiều có thể sinh ra chứng viêm ruột hay mắc bệnh tiêu chảy. Cũng không nên dùng tỏi xắt lát để đắp lên da quá lâu, tỏi có thể làm da bị bỏng, rát, khó chịu.
